Hêcetên ku dibin sedema şer, talan û komkujiyan li ser gelên herêmê bê navber dodimin. Di vê rastiyê de xala bingehîn divê mirov serê xwe li ser bêşîne û hewl bide fêm bike, rastiya Kurd a civakî û dîrokî ye. Nexwasim em Kurd pirsa çima Kurdistan ji bo cîhanê girînge? Ji xwe bikin û bersivek wê zanistî û felsefîk bidin, emê bikarin encamên ku di roja me de rû didin baştir fêm bikin. Çawa her av bi serkaniya xwe tê pênasekirin. Her darek bi kok, an jî axa xwe tê pênasekirin. Kurdistan jî ji ber dewlemendiyên wê yên bin erd û ser erd ên bêhempa, çanda xwe ya kevnare ya civakî û dîrokî li Rojhilata Navîn bi çavkaniya xwe ya Mezopotamya tê naskirin û watedar dibe. Di vê wateyê de Mezopotamya bi çanda xwe ya heyberî û giyanwerî ve dibe serçaveya serkeftin û binkeftinên cîhanê tevê. Lewma hemû hêzên li cîhanê neçarin ku, li xwezaya Mezopotamya li hebûna xwe bigerin. Weke birêz Abdullah Ocalan pênase dike; “mirov li kur winda kiriye, divê cardin wir li xwe bigere.” Ev, ne tenê ji bo gelên herêmê derbasdare. Hêzên hegemon ên cîhanê jî karîn xwe li ser rastiya herêmê ya civakî û dîrokî sazûman bikin. Ji ber desthilatdaran xwe li ser lewazî û qelsiyên pêşketinên civakî saz kirin. Paşverûtiyên ku, kevneşopiyan diparêzên û didin jiyîn, ji bo hêzên li pey desthilatî dikevin dibin amûrên xwe nepixandin û mezinkirinê.

Weke tê zanîn zanista mirovahî û hemû zanistên din li ser bingeha lêkolîna rastiyên li Mezopotamya hatine jiyîn pêş dikevin. Her ku tiştek nû derdikeve, pêwîstî bi lêgerînên nû çêdibe. Çanda lêgerîn û xwe nûkirinê jî, pîvana bingehîn a ax û gelên Mezopotamya ye. Lê belê, gelek caran em dibînin ku, sedema paşverûtiyên xwe didin jiyîn û mayînde dikin, statîkoperestiya li herêmê weke nexweşiyek bêderman berdewame.

Îro pirsgirêkên sazûmaniya netew dewlet a di bin şaristaniya kapîtalîzmê de dijî, di tevayî dîroka şaristaniyê de kaos û krîza herî mezin û pergalî dijî. Ev kaos û krîz ne derveyî ye, pergalî ye. Yekem careke ku pergala şaristaniyê di rewşek wiha re rûbirû tê. Bi taybet piştî hilweşandina Sosyalîzma Pêkhatî ev krîza şaristaniyê hîn kûrtir kiriye.

Di pêşketina dîroka gerdûnî de konaxên xwe yên girîng hene. Mîna ku şaristanî di bin pergala kapîtalîzmê de gihîştiye asta xwe ya herî dawî; êdî mêtîngerî, dagirkerî, desthilatgerî cîhanekî nû nemaye ku pergala xwe ya hegemonyayê bide meşandin. Her çendî tevgerên Sosyalîzma Pêkhatî, Têkoşînên Rizgariya Netewî û Tevgerên Demokratên Sosyal dijberî pergala kapîtalîzmê têkoşîn dida meşandin jî, lê ev herdu bizavên cuda cuda û dijberî hev dihatin dîtin, di rastiyê de ev herdu bizav heman bûn û yek bûn. Em di paradîgmaya xwe ya nû de van herdu dijberên hizrî yek paradîgmaya hizrî dibînin û digirin dest. Ji bo vê di serdema me ya îro de hewildanên mîna Têkoşîna Rizgariya Netewî, Tevgerên Demokratên Sosyal û Netew Dewlet temenê wan dawî bûne. Jixwe tevgerên Têkoşîna Rizgariya Netewî û Tevgerên Demokratên Sosyal bi hilweşandina Sosyalîzma Pêkhatî re li ser dika dîrokê rabûn. Di roja me îro de jî krîz û kaosa herî mezin pergala Netew Dewlet e. Îro netew dewlet ji tevayî pirsgirêkên mirovahiyê re nikare bibe bersiv. Çi çareseriyên ku ji bo mirovahiyê pêşkêş dike, li şûna krîz û kaosê bide çareserkirin, hîn kûrtir dike. Mînakê vê yê herî li ber bi çav mudaxaleyên ji bo Rojhilata Navîn didin pêşxistin û ev jî ji krîzê kûrtir kirin wêdetir naçe.

Jixwe tevayî mudaxaleyên pergala kapîtalîzmê yên ev 200 sal e li ser Rojhilata Navîn dide meşandin, pirsgirêkên heyî nade çareserkirin. Ji bo vê jî Şerê Cîhanê Yekem, Duyem û îro jî Şerê Cîhanê Sêyem li Naverast û bi taybetî li ser Kurdistanê didin meşandin. Ji aliyê kapîtalîzmê ve mudaxaleyên mîna pergalên mandeter, burjuwayên komprador, Îslama radîkal û nerm, sosyalîzma zanistî, netewperestî, monarşî, teokratîk, olîgarşîk, ûnîter û hwd. berhewa mane. Qet û qet ji Rojhilata Navîn re nebûne çareserî. Ev çavkaniya xwe ji çand, dîrok û hegemonyaya Rojhilata Navîn a 10 hezar sal digire. Heta cih bi cih tê gotin ku şerê çanda medeniyetan (şaristaniyan). Hemû pêkanîn û pêkhateyên ji aliyê şaristaniya kapîtalîzmê ve li ser Rojhilata Navîn dayîne pêkanîn rola pasûmanê jî nekiriye, pirsgirêk hîn kûrtir kiriye. Qeyrana pergala kapîtalîzmê bi her awayî di Rojhilata Navîn de xwe dide der.  Pergala kapîtalîzmê ya herî lewaz û qels li Rojhilata Navîn û bi taybetî li Kurdistanê tê jiyîn.

Dewletên Yekbûyî Emerîka di bin navê Projeya Rojhilata Navîn A Mezin de mudaxeleyî Rojhilata Navîn û Kurdistanê dike. Navê vê mudaxaleyê di nav hizra kapîtalîzmê de pergala federal, konfederal cardin çareseriyê bidin pêşxistin. Lê ev mînaka avakirina federal û konfederal a çareseriyê li Başûrê Kurdistan û Iraqê bi her awayî xwe weke bêçaretiya aloz daye der. Ji ber ku hemû çareseriyên di bin navê netew dewletê de bên pêşkêşkirin, aloziyên heyî hîn kûrtir dike. Ji ber ku forma netew dewlet êdî li ser dika dîrokê cihê xwe nagire, ev forma netew dewlet ji aliyê kapîtalîzm û bi taybet ji aliyê Îsraîl ve netew dewleta Kurd dayîna avakirin cihê xwe nagire. 

Rastiya referanduma ku, niha li Başûrê Kurdistanê tê jiyîn jî hewldana kûrkirina qeyrana li Kurdistanê ye. her çendî rastiya referanduma heyî bi babetên cur be cur tên nîqaşkirin û şîrovekirin, armanca sereke zêde nayê bilêvkirin. Hêza bingehîn a bikaribe rewşa Kurd û Kurdistanê di çarçoveyek mayînde de çareser bike û rêya yekane diyar bike; Yekbûn û hevgirtina Gelê Kurde. Lê em dibînin ku, ji ber rastiyên malbat, mezheb û eşîran Rêbertiyek gelêrî dernakeve pêş. Rêbertiyek li aliyekê bimîne, hevgirtinek nav civakî bi xwe diyar nîne. Civaka Kurd hêj zagonên xwe yên jiyanî, rêgezên xwe yên çandî û pergala xwe ya bikaribe li dijî dagirkeran biparêze ava nekiriye. Bes em dizanin ku, ji bona vê jî berî her tiştî yekgirtinek civakî tê xwestin. Li dagirkeriya ku îro li ser Kurdistan û Gelê Kurd tê meşandin, bûye sedem ku, Gelê Kurd li her çar parçeyên Kurdistanê di nava şerek mayîn nemanê de be.

Îro li Kurdistanê her roj şer, talan û qirên welatên serdest tê meşandin. Ji bona parastina nirxên civakî bi hezaran ciwanên keç û xort, bav û dayîk, ya girîng zarokên delal tên qetilkirin. Keçên me tên li bazarên dagirkeran tên firotin. Xortên me tên revandin di destê welatên emperyal de pê tên lîstin. Termên dayîkên me li kolanan dirizin. Kurdistan tevî hemû dewlemendiya xwe di nava birçîbûnê de bêzar ketiye. Neçarî dijminê xwe tê kirin. Zagonek ewlekarî û parastina gelemperiya gelê Kurdistanê tine ye. pergalek ku gelê Kurd bikaribe çarenûsa xwe diyar bike û li ser vê xwe perwerde bike û zanistiya çanda kevnare ya civaka xwezayî pêş bixe tine ye. neçarî çavlêkirinên çand û pîvanên civaka ferdperest a tinekirin û xilaskirinê tê kirin. Ciwanên me di nava kiryarên xirab de tine xerçkirin û tinekirin. Her roj keç û jin tên qetilkirin.

Belê, di nava evqas pirsgirêkên civakî de hewldana referandoma qaşo Dewletoka Kurdistanê tê çi wateyê. Helbet erêkirina vê rastiyê radestbûna hemû hêzên dagirkere. Ji ber ku, her çendî Barzanî ne di wê zanebûnê de be, rastiyê de referandoma erêkirina xayîntiya xwe ya li dijî Gelê Kurd mîsoger dike. Serkeftina referandoma Barzanî, serkeftina hevkarî û îxaneta Barzanî ya bi R. T. Erdoxan, Trump û Potîn re ye. serok wezîrên k udi roja me ya îro de, di rastiya civaka ber bi tinebûnê ve diçe de, li ser qetla jinan û firotina jinan xwe mezin kirine rave dikin. Ez bawerim Barzanî jî xwe di wê astê de dibîne ku, bûye koleyê vê rastiyê ku, nikare bêyî wan tevbigere. Dewletên ku îro wateya xwe xilas bûne, li her derê li ser qetla gelan xwe didin jiyîn, ji bona dirêjkirina temenê xwe êrîşî Rojhilata Navîn û Kurdistana pîroz dikin. Lê mixabin em dibînin ku, Barzanî jî dixwaze di lanetkirina vê pîrozbûnê de rista bingehîn bilîze. Em tev dizanîn ku dema Barzanî hewl da civaka Kurdên Başûrê Kurdistanê û gelê Şengalê DAÎŞ’ê bike û dema hewl da destkeftiyên Rojavayê Kurdistanê radestî Tirkî bike, bênamusiya xwe ya bingehîn erê kir. Çi te namusek ji mala xwe firot, çi te mala xwe da bênamusekî. Ti ferqa xwe tineye.

Lewma di pêvajoyek ku ti fermiyeta zagonî ya siyaset, perwerde, hukumet û jiyanek serbixwe ya civakî tine de hewldana referandoma Kurdistanek Serbixwe tenê kiryarên xayîntiya Barzanî nixwumandin û di heman demê de erêkirina vê xayîntiyê ye. madem Kurdistanek serbixwe tê xwestin, çima yekbûna gelê Kurd zêdetir, yekbûna bi Emerîka, Îsraîl û Tirkî re erê dike? Çima beşdarî cıvata giştî ya gelê Kurd nabe û erê nake? Çima ji bilî xwe, li heremê ti partiyek din napejirîne? Ya girîng çima ewqasî dijminatiya parazvanê Kurdistanê PKK’ê dike. Barzanî jî baş dizane ku, PKK nebe Barzanî ne dikare li herêmê erk bigire, ne jî hebûna wî ya li nav cîhanê diyar be. Ji ber ku di rastiyê de Barzanî sîxûrê li dijî Gelê Kurd ê nav-netewî ye.

Encama referandomê çi dibe bila bibe, encam naguhere. Biryara Kurd bi hev dana şerkirin, Kurd bi destê Kurd dana tinekirin û çanda Kurdistanê kirina malê hêzên dagirkere. Mixabin li herêmê jî yê ku bikaribe vê pêk bîne Birêz Barzanî ye. lê ew dîsa jî ne di wê ferqê de ye ku, biryara tinebûna xwe dide.

Zînê Lehî

Navenda Lêkolînên Stratejîk a Kurdistanê

www.lekolin.com - www.lekolin.org - www.lekolin.net – www.lekolin.info -www.navendalekolin.com -http://kursam.org/index.html- http://kursam.net/index.html